[ابنیه سنتی ایران]سقا خانه

maxer

کاربر بیش فعال
کاربر ممتاز
معرفی چند سقا خانه
سقا خانه گذر هارونیه
درگذرگاه چهارسويي كه در گذشته يك راهش به صحن امامزاده هارون ولايت گشوده مي شده و اكنون در آن بسته است. سقاخانه كوچك و رو به ويراني وجود دارد كه بيشتر از هر چيز انبار كوچكي براي كاسبان محل به حساب ميآيد، چرا كه گوني خرت و پرتهاي خود را در آن نگاهداري مي كنند. بر سر در آن طره هايي از آجر و كاشي نصب شده و حفاظ چوبي اش از سوراخهاي چهارگوش جعفري هنر گره چيني تشكيل يافته و بر ديوار رو به رو عكسي از حضرت علي (ع) قرار دارد. همچنين بشكه اي بي آب در آن ديده مي شود.
گفته مي‌شود كه امامزاده هارون ولايت در گذشته داراي سقاخانه اصلي بزرگي، در پشت آرامگاه مشرف بر خيابان هارون ولايت بوده كه با گذشت زمان كم كم از ميان رفته و تنها اثر مانده از آن، سنگ نوشته دود زده و شكسته اي است كه در پاي ديوار پيداست و به خط نستعليق برجسته دو مصرع ناخوانا از دوبيت شعر روي آن ديده مي شود.


سقا خانه حاج علی
سقاخانه مزبور در بازار غاز، واقع در ضلع شمال شرقي سبزه ميدان است. مسجدي كوچك با سقاخانه اي كوچك در كنــارش كه اكنون ديگر كاربردي ندارد و در ساليان پيش در و ديوار آن را سنگ كاري و بازسازي نموده اند. حفاظ چوبي اش داراي شبكه‌هاي چهار گوش جعفري هنر گره چيني به رنگ آبي فيروزه‌اي است و در ارسي ساده اي دارد. درونش پر از گرد و خاك است و بر ديوارش دو قاب عكس نصب شده يكي شمايل حضرت محمد(ص) در قابي شكسته و گردآلود و ديگري قابي داراي تصوير پنجه دستي با چشم و ابرويي در كف و شعار (يا حافظ) در زير آن است. اطراف پنجه را دو نام (الله) و (محمّد) با آياتي از قرآن فرا گرفته كه هر دو نمونه اي از هنر گرافيك سنتي در كار پوسترسازي كشور ماست.

سقا خانه آقا نور
اين سقاخانه در دالان مسجد آقانور قرار گرفته است و در سالهاي اخير به شكل سنتي بازسازي شده و مصالحي كه در نماي بيروني اش به كار رفته عبارت از كاشي و آجر است. اين بنا داراي در ورودي در ميان و دو پنجره در طرفين است. در بالاي خود نورگيري به گونه پنج و هفت كند دارد. پنجره ها و نورگير، مشبك هستند و در لچكي هاي در و پنجره ها نقوش هندسي خورشيد (شمسه) قرار دارد. اين سقاخانه آب لوله كشي شهري دارد، ولي جريان آبش را بسته اند
سقا خانه ترک ها
در محله دربكوشك نزديك مسجد تركها سقاخانه اي است كه چهره قديمي و سنتي ندارد ولي نگاه و انديشه بيننده رهگذر را به خود ميكشاند. پيش از هر موضوعي، درخت آن است كه از كف سقاخانه به بيرون و بالا خزيده و از ميان پنجره آهنينش گذشته است. آنچه را كه به نام درونه اين سقاخانه بايد نام برد بدين قرار است: نقاشي ديواري عاميانه مردي سوار بر اسب است با چهره اي پوشيده و شمشيري به دست و نقش ديگري از اسب پرنده با سر آدمي كه بيشتر از رنگهاي ماشي، سبز و آبي فيروزه اي به كار رفته و بته هايي بر زمين روييده اند. قاب شيشه اي شمايلهاي حضرت محمد(ص)، حضرت علي(ع) با امام حسن و حسين (ع) و درويشي در پشت آنان و شيري لميده در پيش و چشم اندازي از درختان نخل دركنار آب و حضرت رضا (ع) در كنار بارگاه خود، قاب ديگري از شمايل حضرت علي (ع) با پرتوي گرد سر، به رنگ سياه بر كاغذ سفيد، قابي پر از تصاوير كوچك از ائمه و در گوشه اي نقش برجسته اي (روليف) از گنبد و دو منار به رنگ طلايي قرار دارد. اين سقاخانه آب و لوله كشي شهري دارد
سقا خانه مسجد سید
بر نماي ديوار سمت راست درب اصلي مسجد سيد دريچه چوبيني نهاده اند و شير آبي زير آن است و بيشتر نمايشي از يك سقاخانه است، نه خود سقاخانه. اين دريچه در پايين اسپر كاشيكاري شده اي قرار گرفته و پيش از همه نقوش و رنگهاي اسپر، گيرايي دارد كه در واقع دنباله همه تزيينات نماي مسجد است.
زمينه اسپر كاشيكاري به رنگ سبز فيروزه اي است و از طرفين دريچه سقاخانه دو پيچ اسليمي به بالا رفته و در ميان اسپر، نقش گل مانندي به رنگ زرد قرار گرفته و در بالاي آن لوحه‌اي به شعار (يا ابوالفضل العباس) خوانده مي شود. ادامه حاشيه اسپر همچون قاب زيبايي به سه پهلوي دريچه سقاخانه كشيده شده است. اين سقاخانه از آب لوله كشي شهري سود مي برد.

سقا خانه تاج الدین
اين سقاخانه كوچك و از كارافتاده در كنار مسجدي به همين نام در خيابان وليعصر نرسيده به سبزه ميدان واقع شده و در و پنجره اش از هنر گره چيني چهارگوش جعفري زينت يافته است. اين سقاخانه نمونه اي از سقاخانه هاي همانندي است كه در پهنه شهر اصفهان ديده مي شود و نكته قابل توجه و تازه اي براي گفتن ندارد. تنها براي آگاهي بيشتر خوانندگان گرامي به آن اشاره شده است
سقا خانه مسجد لبنان
در ضلع شرقي مسجد لنبان سقاخانه اي قرار دارد كه چهارگوشه آنرا چهارستون گرد از سنگ پارسي جا گرفته و سقفش روي آنهاست. اين سقاخانه داراي چهارسنگاب است. دوتا گرد و دو تاي ديگر بزرگ و چهارگوش است. بر سنگابي كه بر جاده مشرف است اشعاري كه به خط نستعليق برجسته حجاري شده و به شرح زير خوانده مي شود:
تشنه فيض حق محمد خان
كه به كامش شراب جنــت باد
كرد اين سنگاب را خيــرات
كه بر او صد هزار رحــمت باد
از دم حضرت امام حســين
روي او سرخ در قيــــامت باد
دارم اميد ازهري كه به حشر
كوثر او را نصيب و قسمـت باد
بهر تاريخ چون بنوشــي آب
گو به ريش يزيــد لعـــنت باد
يك فرد شعر نيز جدا از ا
شعار بالا حجاي شده كه در زير مي آيد:
يك جرعه هركه نوشد زين حوض آب رحمت
گفت از براي تاريخ بادا به شمر لعنت
توضيح اينكه؛ اين سقاخانه در دست بازسازي بود

این مطالب ازwww.intranet.asfahan.ir برداشت شده است
 

Similar threads

بالا