بالانس چرخ خودرو یکی از مهم‌ترین مواردی است که پیش از رانندگی باید به آن توجه کنید. بالانس یا تعادل چرخ های خودرو با مواردی نظیر افزایش طول عمر لاستیک، کیفیت سواری و پایداری خودرو ارتباط مستقیم دارد و عدم توجه به آن می‌تواند زیان‌های مالی و حتی جانی قابل توجهی را برایتان به همراه داشته باشد. در این مقاله از سری مقالات مجله خودرو همراه مکانیک قصد داریم به بررسی بالانس چرخ خودرو و اهمیت آن بپردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.
ضرورت بالانس چرخ خودرو
بالانس چرخ خودرو‌ها، به معنای تعادل و هم‌راستایی چرخ‌ها است و به صورت علمی اینگونه باید گفت که بالانس بین چرخ‌ها درواقع توزیع یکنواخت وزن خودرو بین چرخ‌های مختلف بوده و عدم بالانس چرخ‌ها، وضعیت ناهنجاری را برای خودرو به ارمغان خواهند آورد. در نتیجه بالانس چرخ‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است چراکه عدم تعادل چرخ‌ها خرابی و خطراتی به دنبال دارد که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.
علائم بالانس نبودن چرخ‌ها
علائم بالانس نبودن چرخ‌ها می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- لرزش فرمان
- کاهش پایداری خودرو
- ساییده شدن لاستیک‌ها
- افزایش مصرف سوخت
- خرابی بیش از حد قطعات
پیامدهای عدم بالانس بودن چرخ‌ها
شاید به زعم بسیاری، بالانس نبودن چرخ‌ها در بدترین حالت منجر به لرزش فرمان شود، اما این بالانس نبودن نتایج بدتری را نیز می‌تواند در پی داشته باشد که در ادامه مواردی را برایتان ذکر کرده‌ایم:
- خرابی زودرس قطعات جلوبندی: همانطور که می‌دانید کلیه ضربات به هنگام حرکت و علی‌الخصوص دست‌اندازها و ناهمواری‌ها به چرخ‌ها وارد می‌شود و پس از عبور از چرخ‌ها به سیستم تعلیق، جلوبندی و… می‌رسد. در صورت عدم بالانس چرخ‌ها، این نیروهای مخرب می‌توانند منجر به خرابی جلوبندی، فنرها، کمک‌فنرها و یاتاقان شود و از طول عمر مفید قطعات کاسته خواهد شد.
- لرزش فرمان: لرزش فرمان ناشی از بالانس نبودن چرخ‌ها، شاید در سرعت‌های پایین آنچنان که باید قابل لمس نباشد، اما با افزایش سرعت خودرو، این ارتعاشات نیز افزایش پیدا کرده و لرزش فرمان ملموس‌تر و آزاردهنده‌تر خواهد بود. این لرزش‌ها عمدتا بسته به اندازه و وزن خودرو، سایز و وزن چرخ‌ها، میزان بالانس نبودن و… در سرعت‌های متفاوتی آشکار شده و عمدتا در سرعت‌های حدود 80 کیلومتر بر ساعت خود را نشان می‌دهد.
- افزایش مصرف سوخت: از آنجایی که بالانس نبودن چرخ‌ها فشار بیشتری به موتور خودرو وارد می‌کند و موتور برای به حرکت درآوردن خودرو به انرژی بیشتری نیاز دارد، درنتیجه سوخت بیشتری مصرف می‌شود. بالانس نبودن چرخ‌ها عملا بازدهی کلی خودرو را پایین آورده و مصرف سوخت خودرو را افزایش می‌دهد.
- فرسایش لاستیک: بالانس نبودن چرخ‌ها باعث عدم توزیع یکنواخت وزن و نیرو بین چرخ‌های مختلف شده و در نتیجه فرسایش سریع‌تر لاستیک‌ها را در پی خواهد داشت. فرسایش بیش از حد لاستیک‌ها ممکن است علاوه بر مشکلات مادی، پنچر شدن، ترکیدن لاستیک و همچنین باعث چپ کردن خودرو را به‌همراه داشته باشد.
- شتاب و ترمزگیری ضعیف: عدم تعادل بین چرخ‌ها حتی بر شتاب و ترمزگیری خودرو نیز تاثیرگذار است. وقتی چرخ‌های خودرو بالانس نباشند در هنگام ترمزگیری بخشی از نیروی ایستایی برای کنترل چرخ صرف می‌شود و در نتیجه ترمز ضعیف عمل می‌کند. درواقع لاستیک چسبندگی کافی با سطح جاده ندارد که این امر در جاده‌های لغزنده و پیچ‌های تند بسیار خطرناک است. از طرفی بالانس نبودن چرخ‌ها بر روی شتاب خودرو هم موثر است و باید برای دست‌یابی به شتاب بیشتر، نسبت به قبل فشار بیشتری به موتور وارد کنید.
انواع روش برای بالانس چرخ‌ها
بالانس چرخ خودرو به دو روش انجام می‌گیرد:
1.استاتیکی
2.دینامیکی
روش استاتیکی
روش دینامیکی
زمان بالانس کردن چرخ‌ها
نمی‌توان زمان خاصی را برای بالانس کردن چرخ‌ها در نظر گرفت؛ چراکه این موضوع متاثر از عوامل متعددی است. در حالت کلی توصیه می‌شود هر 6 ماه یا هر 8000 تا 9000 کیلومتر، به مکانیک متخصص مراجعه کرده و بالانس بودن چرخ‌ها، را بررسی کنید. شایان ذکر است که هر کدام از نشانه‌های ذکر شده نیز در خودرو نمایان شود، باید نسبت به بررسی بالانس بودن یا نبودن چرخ‌ها اقدام کرد.نکته مهم دیگر زمانی است که لاستیک خودرو را تعویض می‌کنید در این موارد نیز دوباره باید متعادل بودن یا بالانس چرخ‌ها، مورد تایید قرار گیرد و چک شود.
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که برخی از راننده‌ها جهت جلوگیری از سایش نامتعادل لاستیک‌ها، در بازه‌های زمانی مشخص، لاستیک‌های خودرو را به صورت ضربدری تعویض می‌کنند که در نوع خود می‌تواند به متعادل‌تر نمودن چرخ‌ها کمک کند.
