نویسنده سید هادی ملک
۱- جریان نوری :کل فوران های نوری که از منبع نور خارج میشود و با علامت ￪ نشان میدهند .
واحد جریان نور lum لومن است و از کره فتو متری یا اولبریشت (فتو متری ) برای سنجش جریان نور استفاده میشود به این ترتیب که این فتو متری از یک کره بزرگ تو خالی تشکیل شده است که سطح داخلی آن با رنگ سفید پوشیده شده است و نور را کاملا پخش میکند . لامپ تحت آزمایش را در داخل کره می آویزیم و با قرار دادن مانعی از تشعشع مستقیم نور به قسمتهای از کره ممانعت میکنیم در این حا لت میتوان نشان داد که شدت روشنای که از طریق سطح داخلی کره به این قسمت میرسد .با انتشار نوری لامپ متناسب میباشد . و با اندازه گیری این شدت روشنای میتوان کل شار نوری را محاسبه کرد این اندازه گیری را هم میتوان به سهولت از طریق مقایسه با لامپ استاندارد انجام داد .
- شدت روشنای : شدت نور ساطع شده از منابع نور را نشان میدهد شدت نور را با I نشان میدهنند و واحد آن کا ندیلا است با علامت اختصاری cd نشان میدهند و واحد قدیمی آن شمع میباشد و فرمول آن از رابطه زیر به دست می اید
I=￪/w
I : بر حسب واحد کاندیلا
￪ : شار نوری
W : وات 9
3- زاویه فضایی: زاویه فضای را با حرف ? نشان میدهند و واحد آن استرادیان است . برای کسانی که با زاویه فضای اشنای ندارند میتوان گفت به همان ترتیبی که زاویه معمولی برابر نسبت قوسی مقابل زاویه به شعاع قوصی یا فاصله از مرکز دایره است . زاویه فضای برابر نسبت سطح به مجذور شعاع یا مجذور فاصله سطح از مرکز کره میباشد .
W=S/ R
واحد زاویه فضای : استرادیان میباشد و با علامت اختصاری ST که برابر زاویه فضای است که از سطح کره به شعاع یک متر یک سطح یک متر مربع را جدا میسازد به این ترتیب روشن است که زاویه فضای که یک سطح کروی بسته یا هر سطح نا منظم بسته تشکیل میدهد برابر 4?رادیان میباشد.
4- شدت درخشندگی یا تراکم نور :اگر دو منبع نورانی که شد ت نور برابر ولی اندازه فیزیکی متفاوت داشته باشد و به صورت پشت سر هم روئیت شود منبعی که کوچکتر است درخشنده تر به نظر میرسد درخشندگی را باL نشان میدهند و در در خشندگی L در هر جهت را با نسبت شدت نور ساطع شده از منبع در آن جهت به سطح منبع نورانی در آن جهت تعریف میکنیم وچنین می نویسیم :
L=I/S
L: درخشندگی
S سطح منبع نور
I شدت نور بر حسب کاندیلا
E: شدت روشنايی یا چگالی شار روشنای میزان توان نوری تابیده شده به واحد سطح میباشد و واحد آن LUX يا لومن بر متر مربع میباشد
بهره نوری
نسبت شار نوری به توان مصرفي لامپ را بهره نوری میگویند و بر حسب لومن بر وات اندازه گیری میکنیم . حداکثر بهره نوری 680 لومن بر وات میباشد .
￨ = ￪/? = lum/w
راجب لامپهای رشته ای گفتیم که برای تولید نور مرئی با نور سفید لازم است رشته با درجه حرارت بالا کار کند و گفتیم در لامپهای اولیه زغا ل – اوسیم –تا نتالیم و بلاخره تنگستن مورد استفاده قرار گرفت تنگستن دارای دو خصوصیت مطلوب میباشد یکی نقطه ذوب بالا (درجه حرارت 3655درجه کلوین ) که کار رشته در درجه حرارت بالا ممکن میکند دوم به علت کم بودن فشار بخاری تنگستن تبخیر ان کم میباشد تنگستن در درجه حرارت ذوب خود یعنی 3655 درجه کلوین بهره نوری برابر 53 لومن بر وات دارد لیکن برای ممانعت از تبخیر سریع و طولانی کردن طول عمر لامپ لازم است ان را در درجه حرارت کمتری مورد استفاده قرار داد و در نتیجه باید به بهره نوری کمتری اکتفا نمود.
واحد جریان نور lum لومن است و از کره فتو متری یا اولبریشت (فتو متری ) برای سنجش جریان نور استفاده میشود به این ترتیب که این فتو متری از یک کره بزرگ تو خالی تشکیل شده است که سطح داخلی آن با رنگ سفید پوشیده شده است و نور را کاملا پخش میکند . لامپ تحت آزمایش را در داخل کره می آویزیم و با قرار دادن مانعی از تشعشع مستقیم نور به قسمتهای از کره ممانعت میکنیم در این حا لت میتوان نشان داد که شدت روشنای که از طریق سطح داخلی کره به این قسمت میرسد .با انتشار نوری لامپ متناسب میباشد . و با اندازه گیری این شدت روشنای میتوان کل شار نوری را محاسبه کرد این اندازه گیری را هم میتوان به سهولت از طریق مقایسه با لامپ استاندارد انجام داد .
- شدت روشنای : شدت نور ساطع شده از منابع نور را نشان میدهد شدت نور را با I نشان میدهنند و واحد آن کا ندیلا است با علامت اختصاری cd نشان میدهند و واحد قدیمی آن شمع میباشد و فرمول آن از رابطه زیر به دست می اید
I=￪/w
I : بر حسب واحد کاندیلا
￪ : شار نوری
W : وات 9
3- زاویه فضایی: زاویه فضای را با حرف ? نشان میدهند و واحد آن استرادیان است . برای کسانی که با زاویه فضای اشنای ندارند میتوان گفت به همان ترتیبی که زاویه معمولی برابر نسبت قوسی مقابل زاویه به شعاع قوصی یا فاصله از مرکز دایره است . زاویه فضای برابر نسبت سطح به مجذور شعاع یا مجذور فاصله سطح از مرکز کره میباشد .
W=S/ R
واحد زاویه فضای : استرادیان میباشد و با علامت اختصاری ST که برابر زاویه فضای است که از سطح کره به شعاع یک متر یک سطح یک متر مربع را جدا میسازد به این ترتیب روشن است که زاویه فضای که یک سطح کروی بسته یا هر سطح نا منظم بسته تشکیل میدهد برابر 4?رادیان میباشد.
4- شدت درخشندگی یا تراکم نور :اگر دو منبع نورانی که شد ت نور برابر ولی اندازه فیزیکی متفاوت داشته باشد و به صورت پشت سر هم روئیت شود منبعی که کوچکتر است درخشنده تر به نظر میرسد درخشندگی را باL نشان میدهند و در در خشندگی L در هر جهت را با نسبت شدت نور ساطع شده از منبع در آن جهت به سطح منبع نورانی در آن جهت تعریف میکنیم وچنین می نویسیم :
L=I/S
L: درخشندگی
S سطح منبع نور
I شدت نور بر حسب کاندیلا
E: شدت روشنايی یا چگالی شار روشنای میزان توان نوری تابیده شده به واحد سطح میباشد و واحد آن LUX يا لومن بر متر مربع میباشد
بهره نوری
نسبت شار نوری به توان مصرفي لامپ را بهره نوری میگویند و بر حسب لومن بر وات اندازه گیری میکنیم . حداکثر بهره نوری 680 لومن بر وات میباشد .
￨ = ￪/? = lum/w
راجب لامپهای رشته ای گفتیم که برای تولید نور مرئی با نور سفید لازم است رشته با درجه حرارت بالا کار کند و گفتیم در لامپهای اولیه زغا ل – اوسیم –تا نتالیم و بلاخره تنگستن مورد استفاده قرار گرفت تنگستن دارای دو خصوصیت مطلوب میباشد یکی نقطه ذوب بالا (درجه حرارت 3655درجه کلوین ) که کار رشته در درجه حرارت بالا ممکن میکند دوم به علت کم بودن فشار بخاری تنگستن تبخیر ان کم میباشد تنگستن در درجه حرارت ذوب خود یعنی 3655 درجه کلوین بهره نوری برابر 53 لومن بر وات دارد لیکن برای ممانعت از تبخیر سریع و طولانی کردن طول عمر لامپ لازم است ان را در درجه حرارت کمتری مورد استفاده قرار داد و در نتیجه باید به بهره نوری کمتری اکتفا نمود.
