بعد از آتش زدن کتابخانه های ایران چه بر سر مابقی کتابها آمد

[daneh jou]

نسخه های پارسی ارزش غیر قابل توصیفی در تاریخ کتابخانه های جهان دارند[...]با وجود اینکه حق تحصیل فقط برای طبقات خاصی‌ از اجتماع فراهم بود، آثار دانشورانه و اسناد علمی‌ بی‌ شماری ظهور پیدا کردند. این درست است که شعر و علوم مذهبی‌، موضوعات غالب بودند ولی‌ در بسیاری از موضوعات همچون فلسفه، اخلاق، سیاست، پزشکی‌، منطق، نجوم، هندسه، روانشناسی‌ و جانورشناسی‌ کتاب‌های درخشانی نگاشته شد. تعداد نوشته‌های فارسی که توسط دشمنان نابود شده یا سوزانده شده اند بی‌ شمار است ولی‌ امروزه بسیاری از آنها به صورت کامل یا جزئی در کتابخانه‌ها یا موزه‌های معروف جهان وجود دارند.[...] اگرچه بسیاری از کتابخانه هایی که در گذشته وجود داشتند امروز قابل ردیابی نیستند اما تعداد این کتابخانه ها نجومی است. رکن‌الدین همایون‌فرخ که سه جلد تاریخ کتابخانه های ایران را نوشته تعداد ۴۵۹ تای آنها را با توضیح مختصری درباره هر کدام بر می شمارد. واضحا حتی فهرست کردن این کتابخانه ها در این مقاله کوتاه دشوار است و یافتن مهمترین آنها حتی برای فهرست کردنشان کار آسانی نیست. زیرا تک تک این کتابخانه مهم بودند. در دوران ساسانی (۲۲۵- ۶۵۱ میلادی) حداقل دو کتابخانه عظیم وجود داشت. ابن ندیم می نویسد:«اردشیر ساسانی تمام کتابهای باستانی ایرانیان که باقی مانده اما پراکنده شده بودند را از هند و چین جمع آوری و در خزانه نگهداری کرد. پسر او شاپور اول راه پدر را ادامه داد و و تمام کتابهایی که از زبانهای دیگر به پارسی ترجمه شده بود را جمع آوری کرد. او همچنین اوستا را به صورت یک کتاب گردآوری کرد. بنابر این پس از آنکه اسکندر اوستا را سوزاند آن را احیا کرد.