[FONT=arial, helvetica, sans-serif]تاريخ معماري نياسر با معماري آييني آغاز گشته و با فراز و نشيب‌هايي تا به امروز ادامه يافته است.
معماري نياسر از نظر تاريخي به چهار دوره متمايز قابل دسته‌بندي است.
دوره اول، معماري آييني است که تبلور آن در غار دست‌ساز رييس قابل مشاهده است.
غاري که در واقع معبدي بوده متعلق به پيروان آيين ميترا (خداي ايران باستان) و به احتمال، قدمت اين معبد به اوايل دوره پارت‌ها بر مي‌گردد.
دهنه اتاق‌هاي غار به‌جز يکي از آنها ساخته دست انسان است.
البته در کنده‌ها (حفره‌هاي صخره‌اي) در زير سطح محلاتي چون رودآب، نشانه‌هايي از دخالت انسان وجود دارد.
دوره دوم، معماري باستاني است.
تنها نمونه شناخته شده معماري باستاني، چارتاقي است که بر اساس تقويم نجومي بنا شده است و مربوط به اواخر دوره پارت‌ها يا اوايل دوره ساساني است كه به نظر مي‌رسد به معابد آناهيتا در نقاطي مثل پاي چشمه وجود داشته که از بين رفته است.
هر چند که معماري آييني دردوره‌هاي پس از احداث غار نيز تداوم يافت اما احداث غار در زير زمين بهانه‌اي است براي تمايز آن از معماري حجمي در روي زمين.
دوره سوم، معماري پس از ورود اسلام به ايران است.
تاکنون نشانه‌هايي از معماري دوره‌هاي صفويه، زنديه و قاجاريه شناسايي شده‌اند.
دوره چهارم، معماري معاصر است که از اوايل دوره پهلوي شروع شده و تا به امروز ادامه يافته است.
در شهر نياسر تنها نشانه‌هايي از بناهاي با ارزش دوره معاصر را مي‌توان يافت که عبارتند از ساختمان مدرسه شهيد عسجُدي و چند سردرب و خانه آريانپور.
معماري نياسر از نظر گونه‌بندي فضاها نيز قابل تقسيم است: مانند معماري معابد يا آييني، شامل غار رييس و معابد آناهيتا که از بين رفته‌اند.
معماري مذهبي که نمونه‌هاي عالي آن مساجد شهر از جمله فضاهاي مذهبي محله رودآب هستند.
معماري دفاعي که نمونه باقي‌مانده برج چاله‌قاب است و از دروازه‌هاي محلات و برج سرکمر، اثري نيست.
معماري کوشک شامل بناهايي چون كوشك باغ تالار و كوشكِ (خانه) بروجردي‌ها مي‌باشد، كه آخرين نشانه معماري دوره قاجار در نياسر است.
معماري مسكوني شامل خانه‌هاي پلکاني سرکمر، واحدهاي همسايگي محله رودآب و برخي بناهاي با ارزش ديگراست.
معماري فضاهاي عمومي شامل خانه‌ها، آسيا‌ب‌ها و حمام‌ها است، که نمونه‌هايي از آنها باقي مانده است مانند آسياب و حمام صفوي پاي آبشار.
معماري مزارع شکل ويژه‌اي از معماري است که شامل چند بناي خصوصي و عمومي، سلخ (استخر آب)، قنات، فضا هاي باز و ارتباطي و گاهي حمام و مسجد است. از جمله بناهاي شاخص موجود در مزارع نياسر، بناي 15دري سورآباد است. [/FONT]
منبع:
شهرسازی و معماری شهرداری تهران
معماري نياسر از نظر تاريخي به چهار دوره متمايز قابل دسته‌بندي است.
دوره اول، معماري آييني است که تبلور آن در غار دست‌ساز رييس قابل مشاهده است.
غاري که در واقع معبدي بوده متعلق به پيروان آيين ميترا (خداي ايران باستان) و به احتمال، قدمت اين معبد به اوايل دوره پارت‌ها بر مي‌گردد.
دهنه اتاق‌هاي غار به‌جز يکي از آنها ساخته دست انسان است.
البته در کنده‌ها (حفره‌هاي صخره‌اي) در زير سطح محلاتي چون رودآب، نشانه‌هايي از دخالت انسان وجود دارد.
دوره دوم، معماري باستاني است.
تنها نمونه شناخته شده معماري باستاني، چارتاقي است که بر اساس تقويم نجومي بنا شده است و مربوط به اواخر دوره پارت‌ها يا اوايل دوره ساساني است كه به نظر مي‌رسد به معابد آناهيتا در نقاطي مثل پاي چشمه وجود داشته که از بين رفته است.
هر چند که معماري آييني دردوره‌هاي پس از احداث غار نيز تداوم يافت اما احداث غار در زير زمين بهانه‌اي است براي تمايز آن از معماري حجمي در روي زمين.
دوره سوم، معماري پس از ورود اسلام به ايران است.
تاکنون نشانه‌هايي از معماري دوره‌هاي صفويه، زنديه و قاجاريه شناسايي شده‌اند.
دوره چهارم، معماري معاصر است که از اوايل دوره پهلوي شروع شده و تا به امروز ادامه يافته است.
در شهر نياسر تنها نشانه‌هايي از بناهاي با ارزش دوره معاصر را مي‌توان يافت که عبارتند از ساختمان مدرسه شهيد عسجُدي و چند سردرب و خانه آريانپور.
معماري نياسر از نظر گونه‌بندي فضاها نيز قابل تقسيم است: مانند معماري معابد يا آييني، شامل غار رييس و معابد آناهيتا که از بين رفته‌اند.
معماري مذهبي که نمونه‌هاي عالي آن مساجد شهر از جمله فضاهاي مذهبي محله رودآب هستند.
معماري دفاعي که نمونه باقي‌مانده برج چاله‌قاب است و از دروازه‌هاي محلات و برج سرکمر، اثري نيست.
معماري کوشک شامل بناهايي چون كوشك باغ تالار و كوشكِ (خانه) بروجردي‌ها مي‌باشد، كه آخرين نشانه معماري دوره قاجار در نياسر است.
معماري مسكوني شامل خانه‌هاي پلکاني سرکمر، واحدهاي همسايگي محله رودآب و برخي بناهاي با ارزش ديگراست.
معماري فضاهاي عمومي شامل خانه‌ها، آسيا‌ب‌ها و حمام‌ها است، که نمونه‌هايي از آنها باقي مانده است مانند آسياب و حمام صفوي پاي آبشار.
معماري مزارع شکل ويژه‌اي از معماري است که شامل چند بناي خصوصي و عمومي، سلخ (استخر آب)، قنات، فضا هاي باز و ارتباطي و گاهي حمام و مسجد است. از جمله بناهاي شاخص موجود در مزارع نياسر، بناي 15دري سورآباد است. [/FONT]
منبع:
شهرسازی و معماری شهرداری تهران
