سومین خلیج بزرگ جهان در طول تاریخ نه تنها بخشی از جغرافیای ایران محسوب می‌شده و حاکمیت آن در دست ایرانی‌ها بوده است، بلکه به اذعان تمام منابع تاریخی موجود این پهنه آبی همواره با عناوینی نظیر خلیج فارس، خلیج عجم، دریای فارس یا بحر فارس، شناخته شده است........
۱۰ اردیبهشت چه روزی است؟
پرتقالی‌ها در سال ۹۱۳ هجری قمری بر هرمز مسلط شدند و تا یک قرن بعد شاهان صفوی برای پس گرفتن هرمز به دلیل ضعف نیروی دریای و درگیری‌های مداوم در شرق و غرب ایران نتوانستند کاری انجام دهند. به مرور زمان پرتقالی‌ها هرمز را از صورت سرزمینی تحت‌الحمایه به صورت مستعمره در آوردند. در سال ۱۰۳۱ هجری قمری پرتقالی‌ها شروع به ساختن قلعهٔ جزیرهٔ قشم که محل تأمین آب شرب آنها بود، کردند. شاه عباس صفوی که به دلیل عدم همکاری پرتقالی‌ها با وی در جنگ علیه عثمانی‌ها و اجحافات آنها در سواحل خلیج فارس از پرتقالی‌ها کینه داشت، بهانهٔ لازم برای جامهٔ عمل پوشاندن به آرزوهایش در بیرون راندن پرتقالی‌ها را یافت و به “امام قلی خان” (یکی از فرماندهای ارشد نظامی) دستور داد پرتقالی‌ها را از هرمز بیرون کند.
پرتقالی ها هنوز بنای قلعهٔ خود در قشم را به پایان نرسانده بودند که مورد حملهٔ قوای امام قلی خان قرار گرفتند و در ربیع‌الثانی ۱۰۳۱ هجری قمری، قلعه اشغال شد. حملات پرتقالی ها به شهرها و ده‌های ساحلی خسارت هایی را به بار آورد. با توجه به مشکلات ایجاد شده، امام قلی خان از دو تن از ناخدایان کمپانی هند شرقی انگلیس به نام‌های “بلیت و ودل” درخواست کرد در بیرون راندن پرتقالی‌ها وی را یاری کنند و در صورت عدم همکاری امتیازات بازرگانی آنها در ایران لغو خواهد شد. انگلیس چون با پرتقال در صلح به سر می‌برد اصولاً مایل به جنگ نبود، اما تشویق‌های نمایندهٔ مقیم شرکت در ایران، انگلیس ها را را به این عمل راضی کرد.
پس از امضای قرارداد بین ایران و انگلیس برای همکاری با یکدیگر درجنگ، کشتی‌های انگلیسی در بندر “گمبرون”، امام قلی خان و سه هزار سرباز وی را سوار کرده و به سوی جزیرهٔ هرمز روانه شدند. نیروهای پرتقالی مستقر در جزیره به قشم گریختند. در آنجا قسمتی از سربازان ایرانی از کشتی پیاده شده و قلعهٔ جزیره را محاصره کردند. “روی فریرا” (فرماندهٔ ناوگان پرتقال) بعد از سه روز مقاومت به علت آتش سنگین توپخانهٔ انگلیس و ویرانی قلعه تسلیم شد و به سورات فرستاده شد. بعد از این پیروزی قوای متحد به سمت هرمز حرکت کردند. در ۹ فوریه ۱۶۲۲ سربازان ایرانی به فرماندهی امام قلی خان قلعهٔ هرمز را محاصره کردند و با آتش توپخانهٔ انگلیس قسمتی از دیوار قلعه خراب شد و سپاهیان ایران از آن به درون راه یافتند. پرتقالی‌ها مقاومت را بیهوده دیده و به فرماندهان انگلیس متوسل شدند و چند روز بعد با گرفتن تأمین جانی تسلیم شدند. در این روز پرچم پرتقال بعد از یک قرن در هرمز به پایین آورده شد..........با توجه به اختلاف در مورد روز دقیق شکست پرتغالی‌ها در جنگ های ایران و پرتغال، ریاست جمهوری تعیین دقیق آن روز را به شورای عالی انقلاب فرهنگی موکول کرد و سرانجام بعد از پیگیری‌ها و استعلام‌های متعدد در سال ۱۳۸۴، شورای فرهنگ عمومی با استعلام از دانشگاه تهران، روز ۱۰ اردیبهشت را روز شکست نهایی و خروج پرتغالی ها از ایران معرفی کرد.
