آویشن و خواص دارویی آن
آویشن و خواص دارویی آن
مشخصات عمومي
گياهي است با نام علمي Thymus vulgaris و از خانواده Lamiaceae(نعنائيان) و به اسم آزربه نيز ناميده مي شود.
ريشه مستقيم، چوبي و با انشعابات فراوان، برگها کوچک و پوشيده از کرکهاي خاکستري و حاوي اسانس است.
اسانس اصلي آويشن "تـم"است که از دو نوع فنل ايزومر به نامهاي تيمول و کارواکرول تشکيل شده است. تم مايعي زرد رنگ که بوي مطبوع مخصوص و معطر و پايداري دارد و در مجاورت نور فاسد مي شود.
اسانس 2% است که از گل و برگهاي آن گرفته مي شود و قوي و تند مزه است.
خواص دارويي
1- از گياهان ادويه اي قديمي است و در عهد باستان در جوامع پيشرفته به عنوان بخورهاي معطر و تصفيه کننده در معابد به کار مي رفته و در اروپاي عهد باستان نيز به عنوان سمبل شجاعت در مجامع روم و يونان و بين شواليه ها کاربرد داشته است.
2- اسانس آويشن در تهيه خميردندانها، صابونها، پمادها، کرموه و لوسيونها کاربرد دارد.
3- روغن تيمول يا تيمين منشأ اصل خواص ضدعفوني کننده آزربه است و از طريق مخاط جذب مي شود و از راه ادرار دفع مي گردد و رنگ ادرار را تيره مي سازد.
4- خاصيت ضدميکروب و ضد قارچ و ضد انگل تيمول در طب جديد نيز مورد توجه است به طوري که از جوشانده آن براي ضدعفوني کردن پانسمان و شستوشوي زخمها به نحو موثري استفاده مي گردد و آويشن را به همين علت آنتي بيوتيک فقرا ناميده اند.
5- در مواقعي که در منزل سرما خوردگي وجود دارد با آويزان کردن يک دسته آويشن مي توان محيط را ضدعفوني کرد.
6- همچنين خيس کردن يک دسته آويشن در وان حمام و استحمام با آن باعث شادابي پوست و دفع ميکروبها و قارچهاي احتمالي مي گردد.
7- در محل گزيدگي حشرات نيز مي توان از آن استفاده کرد.
8- در داروسازي براي تهيه محلولهاي غرغره ضدعفوني حلق و قطره هاي ضد سرفه و در دندانپزشکي براي تهيه محلولهاي شستشوي دهان کاربرد دارد.
9- از نظر خواص، گرم کننده قوي، مدر بول و حيض و عرق و شير مي باشد.
10- تسهيل کنندخ خروج جنين، بازکننده معده ، طحال و کليه و همچنين براي تحليل آماس و خون منجمد شده در اثر سموم نباتي و حيواني مفيد است.
11- براي بند آوردن خون از سينه و کشتن و خارج کردن انگلهاي معده بسيار مفيد است.
12- برگها و سرشاخه هاي گلدار آن اختصاصاٌ اثر مقوي معده، نيرو دهنده، رفع بيماريهاي مختلف دستگاه تنفسي، ضد تشنج و قاعده آور است و به علت بدي طعم دم کرده آن بهتر است با گياهاني که اثر مشابهي دارند مصرف شود.
13- مصرف اين گياه در رفع ضعف عمل دستگاه هاضمه، ضعف عمومي، ***که، نفخ، خرد کردن سنگ مثانه، سرفه و سياه سرفه و تسکين درد رحم و تاخير وقوع حالت قاعدگي در زنان جوان، رفع ترشحات زنانگي با منشأ عصبي و دردهاي قاعدگي است.
14- همچنين حمام آويشن براي تسکين درد مفاصل و کوفتگي عضلات، ايجاد فرح و تازه شدن و رفع خمودگي بسيار مفيد مي باشد.
تذکر:
با توجه به تمام خواص مفيدي که اين گياه دارد به علت سمي بودن ماده تيمول موجود در اسانس بايد در مصرف آن دقت نمود.
اسراف در مصرف تيمول ممکن است باعث اسهال و استفراغ شود و يا ممکن است در اثر تحريک کليه ها موجب بروز آلبومين در ادرار گردد.
از اثرات مصرف بي رويه آويشن ضعيف شدن عضلات قلب است و ممکن است باعث سرگيجه گردد.
در طب سنتي در صورت بروز عوارض آن توصيه شده که از نعنا و دم کرده آن استفاده شود.
